Christus- en overige christelijke iconen: Wia aan het werk in Bardenac

maandag 29 oktober 2007

Wia aan het werk in Bardenac

Wia is hier bezig met het schilderen van de icoon: het niet-verbrandende brandende braambos.

Ze schildert hier evenals op onderstaande foto in ons tweede 'Maison de la campagne' Chez Naudon, in Bardenac, Charente.

Afgezien van het schilderen van religieuze iconen schildert Wia ook vanuit de "vrije hand". Ze had les van Mint Faas in Soest. Hier schildert ze een ijvogel, die we kort daarvoor als een "blauwe flits", zoals een ijsvogel ook wel genoemd wordt, in onze vijver op Chez Naudon kwam vissen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Twee artikelen over Wia Huisman

1- Wim van den Dool heeft Wia Huisman ooit een interview afgenomen. Op een enkele gedateerde opmerking na geeft het onderstaande interview een goed beeld van de werkwijze en intentie van Wia.

Iconen schilderen heef iets van kloosterarbeid. Het overstijgt de tijd, het vraagt toewijding en geduld, de regels en voorschriften liggen vast. Het is ook echt monnikenwerk, van de bewerking van de plank tot en met het laatste streekje met een haarfijn penseel. Veel amateur-schilders komen niet verder dan één icoon per jaar. De productie van Wia Huisman steekt daar nogal bij af: tenminste drie of vier per jaar.”Maar ik ben dan ook een fanatiekeling.”

’Iconen stellen nooit teleur.’

Al enige jaren is Wia Huisman nu bezig met iconen schilderen. Na enkele Maria-iconen en wat lossere afbeeldingen, heeft ze zich gestort op afbeeldingen van het leven van Jezus. “Dat is mijn protestantse achtergrond,” zegt ze. “De figuur van Maria en al die heiligen zeggen me niet zoveel. Ik voel met meer verbonden met het verhaal van Jezus, de menswording van God. Ik ben daar voorlopig nog wel mee bezig.”
Ze laat het tafereel zien: de aankondiging van Jezus’ geboorte aan Maria. De engel Gabriël is bijna doorschijnend hemelsblauw dat fraai contrasteert met het purper en donkerblauw van Maria.”Zie je plooien in de kleding? Die moeten stuk voor stuk een lichter contour hebben. Priegelwerk. Als je trillende handen hebt, lukt het nooit.”
Een ander tafereel laat ze zien ”de bewening van de gestorven Jezus, waarin donkerrode tinten domineren. Wia Huisman: ”Deze spreekt mij sterk aan. Er gebeurt wat. Heftige emoties rond dat dode lichaam.”

Ze somt op wat ze nog allemaal wil doen in deze reeks waarin ze zich, evenals bij andere iconen, onderwerpt aan een wijze van uitbeelden die al eeuwen vastligt. Ze volgde daarin ook lessen. Hoewel een icoon altijd de figuurlijke handtekening draagt van de maker, is vrije expressie taboe. In haar werkruimte hangen wel schilderijen die daarvan getuigen.”Die heb ik soms in een uur of zo gemaakt. Zonder een duidelijke opzet. Het werd alsof mijn hand werd gestuurd.” Hoe komt het dat een zo spontane persoonlijkheid als Wia Huisman zich overgeeft aan de gestolde vormtaal van iconen?

Er komt geen afgerond antwoord.”Het geeft een geweldige rust. Daar was ik kennelijk aan toe. Ik voel me door dit werk gegrepen. Een icoon heeft te maken met een diepe geloofsbeleving. Het zijn geloofsbeelden. De mens is toch een beelddrager van God? Het wonderlijke is ook dat een icoon een eigen leven gaat leiden. Als ik naar een van mijn iconen kijk, is het alsof die niet van mij, is. Ja, hoe moet ik dat verder uitleggen? Ik kan eigenlijk niet goed onder woorden brengen. Ik merk gewoon dat ik me er goed bij voel. Met iconen kom ik los van aardse problemen. Mensen stellen vaak teleur en dat negatieve gevoel heb ik nooit met iconen. Ik kan hier dagen achtereen zitten werken, met Russische kerkmuziek erbij. Dan hoef ik geen mens te zien.”

Enthousiast legt ze uit hoe bewerkelijk het is. Het begint met acht lagen lijm en krijt op een houten plank die uiteindelijk superglad wordt gepolijst. Met behulp van een werktekening wordt de afbeelding opgebracht. Belangrijk is het mengen van de verf om de juiste kleuren te krijgen. Gewerkt wordt met uitsluitend natuurlijke grondstoffen, zoals gebrande siena en eigeel. De penselen gaan tot ultrafijn. Bladgoud is nodig om de mooiste aureolen te krijgen. De laatste fase is het opbrengen van een vernislaag. Wia Huisman: “Dan gebeurt er weer iets. Dan gaat de icoon leven.”
Iconen horen bij de spiritualiteit van de orthodoxie. In de oosterse kerken worden ze gekoesterd en gekust. De westerse kerken hebben daar nooit veel voeling mee gehad. Maar de belangstelling hier groeit, en niet alleen uit artistiek of kunstzinnig oogpunt. Volgens Wia Huisman komt het vooral omdat mensen het gepraat, ook in de kerk, beu zijn. “Die hele cultuur met discussiëren en praatgroepen. We willen alles beredeneren en laten verwondering, de persoonlijke beleving, niet erg toe. Dat gepraat ligt mij niet zo. Voor mij is iconen schilderen een soort roeping. Het vult mijn bestaan.”En als nuchtere protestantse relativeert ze meteen: “Je doet er geen slechte dingen mee. Je hebt er alleen veel geduld voor nodig.”

2- Iconen hebben iets.

Ons eerste contact met iconen was liefde op het eerste gezicht.
Het was jaren geleden in een van de Meteorakloosters in Griekenland.
Hoog op de stalagmitische rotsformaties zijn eeuwen geleden daar enige kloosters gebouwd als engeltjes op de punt van een naald. Onder de indruk van de omgeving en de nijvere monniken hebben we een icoon mee naar huis genomen, met de illusie een echte op de kop te hebben getikt. Later bleek hij toch nep te zijn.
Wie kent niet deze ervaring?
Echt zijn wel de Christusiconen die Wia al vanaf het prille begin van deze eeuw vervaardigt.
In de Stille week van 2003 hield ze haar eerste iconententoonstelling in De Oude Kerk ( uit de 14e eeuw, die een schitterend decor vormde voor haar tientallen iconen. De officiële opening werd verricht door ds Ruud Bartlema, een artistiek begenadigd, religieus kunstschilder met een zwak voor iconen.

Iconen: het mysterie van God

Iconen hebben ons na het bezoek aan de Meteorakloosters nooit meer losgelaten. Want iconen hebben iets, iets bijzonders.
Wat dan?
Ze hebben iets van het goddelijke.
In de icoon troont God en het mysterie van God, zo geloven de gelovigen van de Oosters Orthodoxe Kerken. Een icoon is non-verbale theologie geschreven in beelden en kleuren, waarbij de gestileerde vormen en vastgestelde kleuren de ontzagwekkendheid van de goddelijke en geestelijke werkelijkheid aan de beschouwer proberen over te brengen.
Daarom mogen iconen nooit alleen maar als kunstvoorwerpen worden beschouwd.
Tevergeefs zoekt men daarom naar de naam van de iconenschilder op een icoon.
In de traditie van de kerk is een icoon een ‘heilig onderdeel van de goddelijke substantie’, waarin God tastbaar aanwezig is, en een gebaar van Gods oneindige goedheid om ’de zoom van Zijn mantel’ aan te kunnen raken.

In de orthodoxie zijn iconen bepaald geen afgodsbeelden. Orthodoxen aanbidden geen iconen, ze vereren ze. Aanbidding komt alleen God toe, verering slechts wat staat afgebeeld. Daarbij is van belang te weten dat de afbeelding direct of indirect betrekking heeft op Christus: ze laat Zijn Gezicht zien, of het nu gebeurtenissen uit de evangelieverhalen zijn of van de heiligen, die Hem gevolgd zijn.

De icoon, als afbeelding van de godheid is geen christelijke uitvinding.
Bij de Romeinen was er al het gebruik om in de verre provincies in het tribunaal een afbeelding van de keizer te plaatsen, opdat de magistraat tijdens de rechtszitting in zijn naam recht kom spreken, en de keizer zo in zekere zin zelf tegenwoordig is.
Er is niet veel veranderd: nog steeds hangt het portret van hare Majesteit in de raads-en rechtzalen.

Iconen: een lang verhaal

De eerste ondergrondse afbeeldingen van Christus treft men aan in de catacomben bij Rome. Zodra het christelijk geloof met en door keizer Constantijn de Grote als een staatsgodsdienst bovengronds komt, zien we een grote impuls tot het bouwen van basilieken, doopkapellen en kloosters, en tevens een explosie van fraaie afbeeldingen van Christus, de Moeder God, heiligen, profeten en martelaren op iconen.
Menig iconostase ( iconenwand in een kerk) is er van boven tot onder mee ‘bekleed´.
Om wildgroei te voorkomen gaan kerkelijke vergaderingen, concilies en synodes, zich met de iconenproductie bemoeien en de criteria voor de wijze van vervaardigen opstellen.
Tijdens het 2e concilie van Nicea in 787 zal definitief de aard en de betekeniswaarde van de icoon worden omschreven.
De kerkvaders definieerden op het Concilie van Efese de icoon als “tempel`. Dat wil zeggen een plaats waar de afgebeelde op mysterieuze wijze ook aanwezig is, en deel is van het wonder van de vleeswording. In de icoon komt God als mens tot ons om ons eraan te herinneren dat wijzelf ook icoon (beeld) van God moeten zijn.
Evenals over de symbolen van doop en avondmaal, is in de kerk ook strijd gevoerd om de iconen. Een tachtigjarige oorlog!
De tegenstanders, de iconoclasten, zagen het materiële als een verontreiniging, het geestelijke moest immateriëel zijn. De vereerders van iconen op hun beurt vonden die gedachtegang te kort doen aan de leer van de vleeswording van God in Jezus. Jezus was immers geen geestelijke schijnvertoning, maar voluit mens van vlees en bloed. De iconenvereerders wonnen de strijd, die in het jaar 843 beslecht werd. Gelukkig maar, anders hadden we net als in de Islam het zonder deze prachtige kerkelijke kunst moeten stellen.
Jaap Huisman

Een keur aan iconenboeken

Byzantijnse kunst uit Roemenië,
Museum Catharijnenconvent Utrecht 1994.

Coptic icons,
Lehnert & Landrock, Orient art Publishers, Cairo-Egypte, 1998

M.V. Alpatov,
Early Russian icon Painting,
Moscow 1984.

Karin Braamhorst,
Ikonen Lexicon,
Terra - Jan Morsink ikonen 2000.

Nigel Cawthorne,
de kunst van iconen,
Atrium Octopus Londen.

Angela Heuser,
Ikonenmalerei heute, Verklag Aurel Bongers,
Recklinghausen, 1988.

Jan Pieter Glerum,
Ikonen,
Tirion , Baarn 1998.

Klaus en Barbara Kegelmann,
Ikonen, kunstschule: ikonographie
–Werkstoffe – Maltechnik; ein Handbuch für die Praxis,
München: IKS, 1998.

Désirée Krikhaar,
Schittering van de tsaren,
kunst uit het Novodevičij-klooster, Ludion, Amsterdam Gent–
Museum Catharijnenconvent,

Helga Freifrau von Mauchenheim,
Russische ikonen,
Atrium 1987.

Simon G. Morsink (red.),
Uit het hart van Rusland, ikonen en miniaturen,
Waanders, Zwolle, Museum Catharijnencomvent.

Konrad Onash/Annemarie Schnieper,
Iconen, fascinatie & werkelijkheid, Kok-Lannoo

Henk van Os,
Gebed in schoonheid,
Rijksmuseum Amsterdam 1994.

W.P.Theunissen,
Ikonen,
Berghaus Vwerlag, 1973.

W.P. Theunissen,
Ikonen , venster op de eeuwigheid,
Atrium 1982.

Marcel Watté,
Lexicon van Christus-ikonen,
Campinia Media, Geel België

Mahmoud Zibawi,
Iconen, betekenis en geschiedenis,
uitgever Tripolis.

Prijsindicatie

Prijzen in Euro's :

Christusiconen:

1. Aankondiging van de geboorte 400
2. Moeder Gods van het teken 300
3. Geboorte van Jezus 500
4. Aanbidding van de wijzen 500
5. Moeder Gods van Vladimirskaja 200
6. Aanbidding in de tempel 400
7. Heilige familie:
Bethlehem en vlucht tweeluik 400
8. Christus Pantocrator 300
9. De jonge Christus 200
10.Christus, Maria en Johannes 200
11. Christus, Maria en Johannes 150
12. De Doop van Jezus 500
13. Jezus zegent de kinderen 450
14. Jezus en de Samaritaanse vrouw 200
15. De Genezing van de verlamde 200
16. Intocht van Jezus te Jeruzalem 500
17. Laatste Avondmaal 400
18. Voetwassing door Christus 500
19. Kruisiging 500
20. Bewening van Christus 600
21. Opstanding 500
22. De Hemelvaart 500
23. Pinksterzondag – de Drieëenheid 400
24. De uitstorting van de Geest 400
25. De Wijnstok - Jezus en discipelen 450
26. Drieluik – Deësis 300
27. Het Heilig Mandylion 200

andere iconen:
28. Johannes de evangelist, Patmos 300
29. 3 jongelingen in de vurige oven 450
30. In U verheuge zich elk schepsel 500

Overige iconen:
41. Abraham, vader aller gelovigen 200
42. Johannes de theoloog 200
43. Joachim en Anna -gouden poort 400
44. Maria Moeder Gods 200
45. David, Koning van Israël 200
46 Artsenheiligen: Cosmas & Damianos

47. aartsengel Gabriël 200

Algemene informatie over iconen

Wat is een icoon?

Iconen (van het Koinè Griekse εἰκόνα "tekening", "icoon"; en het Oudgrieks εἰκών "beeld", "afbeelding") van het Griekse eikoon - beeld) zijn afbeeldingen van heiligen of hoogfeesten, meestal geschilderd op een paneel. Zij worden geschilderd volgens door de kerk vastgestelde regels, de zogenaamde canon. De Kerk heeft deze regels vastgesteld om voor zuiverheid en uniformiteit te zorgen en zij mogen niet afwijken van de leerstellingen van de Kerk. Het schilderen is voor de orthodoxe kerk een werk waarvoor Gods zegen gevraagd wordt en dat gepaard gaat met gebed en vasten. Een icoon wordt niet gesigneerd, want het is Gods hand die de icoon geschilderd heeft. Iconen behoren tot de Oosters-orthodoxe Kerk en de Oriëntaalsorthodoxe Kerk en zijn onlosmakelijk verbonden met het kerkelijke en spirituele leven van de deze kerken en hun gelovigen. Iconen worden vanouds vooral geschilderd in landen waar de Oosterse orthodoxie of de Oriëntaalse orthodoxie de inheemse vorm van christendom is, zoals Griekenland, de Balkanlanden en Oost-Europa.

Plaatsen in de Russische Federatie,
waar veel iconen te zien zijn:

Moskou
Sergiev Posad
Pereslavl
Vladimir-Soezdal
Ivanovo
Yaroslavl
Rostov
Vologda
Kirillov
St. Petersburg
Novgorod
Pskov

Bijbelteksten

Jezus in de tempel -
bijbeltekst bij icoon 6,
presentatie in de tempel

Lucas 2:
22 Toen de tijd was aangebroken dat ze zich in overeenstemming met de wet van Mozes rein moesten laten verklaren, brachten ze hem naar Jeruzalem om hem aan de Heer aan te bieden, 23 zoals is voorgeschreven in de wet van de Heer: ‘Elke eerstgeboren zoon moet aan de Heer worden toegewijd.’ 24 Ook wilden ze het offer brengen dat de wet van de Heer voorschrijft: een koppel tortelduiven of twee jonge gewone duiven.
25 Er woonde toen in Jeruzalem een zekere Simeon. Hij was een rechtvaardig en vroom man, die uitzag naar de tijd dat God Israël vertroosting zou schenken, en de heilige Geest rustte op hem. 26 Het was hem door de heilige Geest geopenbaard dat hij niet zou sterven voordat hij de Messias van de Heer zou hebben gezien. 27 Gedreven door de Geest kwam hij naar de tempel, en toen Jezus’ ouders hun kind daar binnenbrachten om met hem te doen wat volgens de wet gebruikelijk is, 28 nam hij het in zijn armen en loofde hij God met de woorden:
29 ‘Nu laat u, Heer, uw dienaar in vrede heengaan,
zoals u hebt beloofd.
30 Want met eigen ogen heb ik de redding gezien
31 die u bewerkt hebt ten overstaan van alle volken:
32 een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen
en dat tot eer strekt van Israël, uw volk.’
33 Zijn vader en moeder waren verbaasd over wat er over hem werd gezegd. 34 Simeon zegende hen en zei tegen Maria, zijn moeder: ‘Weet wel dat velen in Israël door hem ten val zullen komen of juist zullen opstaan. Hij zal een teken zijn dat betwist wordt, 35 en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden. Zo zal de gezindheid van velen aan het licht komen.’
36 Er was daar ook een profetes, Hanna, de dochter van Fanuel, uit de stam Aser. Ze was hoogbejaard; vanaf haar huwbare leeftijd had ze zeven jaar met haar man geleefd, 37 en ze was nu al vierentachtig jaar weduwe. Ze was altijd in de tempel, waar ze God dag en nacht diende met vasten en bidden. 38 Op dat moment kwam ze naar hen toe, bracht hulde aan God en sprak over het kind met allen die uitzagen naar de bevrijding van Jeruzalem. 39 Toen ze alles in overeenstemming met de wet van de Heer hadden gedaan, keerden ze terug naar Galilea, naar hun woonplaats Nazaret. 40 Het kind groeide op, werd sterk en was begiftigd met wijsheid; Gods genade rustte op hem.

Christus- en overige christelijke iconen

maandag 29 oktober 2007

Wia aan het werk in Bardenac

Geen opmerkingen:

Gevelsteen Oudezijds Voorburgwal

Welkom op de website van Wia Huisman over iconen. Een korte introductie

Twee artikelen over Wia Huisman

Meteoraklooster

Links over iconensites en iconenboeken:

Een keur aan iconenboeken

Over ons

Inoudsopgave

Prijsindicatie

Algemene informatie over iconen

links van onze kleinkinderen:

Lina Huisman drie jaar

Evi

Kleinkinderen Sterre en Rover

Schalk

Bijbelteksten

de map van de locatie van Novgorod

contact via onze emailadressen: